Amadeus - A review.
Rating:
Năm sản xuất: 1984.
Đạo diễn: Milos Forman
Kịch bản: Peter Shaffer, dựa trên vở kịch cùng tên của ông.
Diễn viên chính: Tom Hulce (vai Mozart), F. Murray Abraham (vai Antonio Salieri)
Thời lượng: 160’ (bản cut), 180’ (bản uncut)
***
Mozart trong phim được khắc hoạ một phần nào dưới cái nhìn của Salieri, một nhà soạn nhạc cung đình cùng thời. Thông qua cách nhìn của Salieri, các nhà làm phim muốn dựng lên một Mozart gần gũi với công chúng hơn là trong sách vở. Một Mozart cực kỳ xuất chúng trong âm nhạc nhưng bình dị và gần gũi trong cuộc sống hàng ngày với những thói hư tật xấu vẫn thấy ở những người bình thường: rượu chè, hám gái, bê tha ..., và có lẽ đây chính là quyết định sáng suốt nhất của đoàn làm phim. “Amadeus” bắt đầu với những ngày cuối đời của Salieri. Lúc này, nhà soạn nhạc cung đình oai hùng ngày nào đã trở thành một lão già lẩn thẩn sắp gần đất xa trời. Salieri tự kết liễu đời mình nhưng không thành, bị tống vào trại tâm thần. Qua những lời xưng tội của Salieri với một vị linh mục trẻ tuổi, câu truyện về nhà soạn nhạc thiên tài của chúng ta dần dần hiện ra.
Salieri không phải là một nhà soạn nhạc xuất sắc, nhưng đủ trình độ để hiểu rằng chỉ có Mozart mới thực sự là một thiên tài, là một con thiên nga lộng lẫy khi so với những nhà soạn nhạc cung đình như ông ta chỉ là bầy vịt xấu xí. Cay đắng hơn là Salieri yêu thích âm nhạc vô cùng, cuộc đời của Salieri gần như chỉ phụng sự cho âm nhạc và cho Chúa Trời: không đàn bà, không rượu chè, toàn tâm toàn ý cho âm nhạc, cho nên ông ta cảm thấy thực sự ghen tỵ với Mozart. Mozart có vẻ như được Thượng đế dành cho quá nhiều ưu đãi mà chẳng phải hy sinh gì cả. Và một khi lòng đố kỵ và tính ganh ghét đã làm mờ lý trí, thì bất cứ chuyện gì con người ta đều dám làm cả...
Vai diễn Antonio Salieri của F. Murray Abraham có thể nói đó là mốc son chói sáng cho một sự nghiệp diễn xuất không có gì nổi bật của ông. Với sự thành công cùng “Amadeus”, F. Murray Abraham được ghi nhận bằng giải OSCAR dành cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất, và ông chiến thắng chính người bạn diễn của mình, Tom Hulce trong vai Mozart. Một bộ phim hiếm hoi mà 2 nhân vật chính đều được đề cử cho cùng một giải thưởng. Sự thành công này còn có một phần công lao của các nhà làm phim, khi họ quyết định chọn những diễn viên không nổi tiếng thủ vai, để giảm bớt sự chú ý của khán giả vào tiếng tăm của diễn viên, dành sự tập trung ấy cho bộ phim, cho Salieri và cho Mozart.
Bối cảnh của Amadeus là thành Vienna những năm cuối thế kỷ 18, tuy nhiên bộ phim lại được bấm máy tại Praha, quê hương của Milos Forman. Đây cũng là quyết định sáng suốt vô cùng, bởi vì Praha là một trong những thành phố hiếm hoi của châu Âu còn giữ nguyên được vẻ cổ kính và những kiến trúc của thế kỷ 18.
Có lẽ sẽ nhiều người băn khoăn: Tại sao không đặt tên phim là “Mozart” , hoặc “Salieri” mà lại là “Amadeus”? Đây cũng là một ý đồ rõ ràng. “Amadeus” trong Wolfgang Amadeus Mozart có nghĩa là “được Đức Chúa yêu mến” – điều này hợp một cách hoàn hảo với cái nhìn của Salieri về Mozart. Chính Chúa Trời đã ban cho Mozart tài năng về âm nhạc chứ không chọn ông ta. Sát hại được Mozart có nghĩa là Salieri dám chống lại quyền lực tối cao ấy, dám chống lại Chúa.
“Amadeus” thực sự là một bộ phim cần phải xem đối với những người yêu thích điện ảnh. Có thể trong lần xem đầu tiên, bạn sẽ cảm thấy ngợp trước sự hoành tráng và đồ sộ của nó, nhưng một khi bạn đã hiểu được “Amadeus”, và nhất là khi bạn có một chút kiến thức về nhạc cổ điển, hẳn đây là một bộ phim không thể nào quên. A must – see movie! Highly recommended!
11h50’ PM, GMT + 9:00
06/05/2005.